Simge Güner
1 Nis 20202 dk.
İki çok değerli konuşmacı DTİK aracılığyla #Koronavirüs ünün küresel ekonomiye etkilerinden bahsettiler.
# Dünyanın bu kadar aciz duruma düşmesinin nedeni;
1- Yeni bir virüs
2- Bulaşma profili; hızı ve semptomları
3- İlaç yok
4- Aşı yok
# Dünyaya bağlı sebepler
1- Dünyanın birbirine bu kadar bağlı oluşu
2- Problemli dönem: Amerika’da yönetim, Brexit, Avrupa’daki olaylar
Bilim ve kurumlar erozyon = Dezenformasyon
# Pandeminin çözülmesi kolay değil
# Belirsizlik
Bundan sonra ne olur, çıkarılacak dersler nelerdir?
-Bilim ve yetkinlik öne çıkarılmalı
-Hazırlıkların eksik olduğu görüldü
-Devletlerin uzakta gördüğü tehlikelere yatırım yapmaları (iklim değişikliği gibi) pek makbul değil fakat sonuç ortada
-Uluslararası iş birliği çok önemli
-Halk & toplum sağlığı yatırım patlaması olası
ABD Sağlık Sistemi -> Reform gerekli ama gidilir mi belirsiz.
-Sektörde maliyetler çok yüksek
-Kapasite sınırlı; zaten %95 kullanılıyordu hastaneler
-Kişi başına düşen yatak/doktor sayısı az
-Muazzam eşitsizlik
-Sağlık sisteminde ekonomik açıklık var
Farklı modeller var; 1. Dalgadan sonra kontrol altına alınabilir mi yoksa daha mı kötü etkilenilir
Tüm sistemlerin ayakta kalıp 2. Dalgaya hazırlık yapması gerekli.
Aşıyı bulmak neden zor?
-Yeni bir virüs
-Bilmemenin getirdiği sınırlar: Virüs insanın imün sistemine verilip bunun taklit edilmesi ve daha kötü sonuçlar doğurma olasılığı
-Güvenlik çalışması yapılmalı
-Etkinlik çalışması yapılmalı
Sonra aşı gündeme gelmeli.
İyi haber;
-Virüsle ilgili bilgi, genetiği, protein haritası vs çok hızlı belirlendi
-RNA’ya dayalı bir virüs ve buna dayalı aşı üretme teknolojileri şu an hızlı ve inovatif
-Fazla sayıda ve değişik derecelerde hastalar var, sağlıklı moleküller geliştirildiğinde test edilebilir
-Rekor sayıda şirket aşıya yatırım yaptı
Olasılıklar & Bitiş Senaryoları
Gerçekçi olan iki senaryoda;
1- Sağlık sistemlerinin uyum göstermesi ve virüs kaçtıkça bizim kovalamamız
2- Gündelik bir hastalık haline gelişi
Fakat sistemin tamamlanması için senelerce ölçüm yapılması gerekecek
*Serolojik test: Bağışıklık kazanmış insanları belirleme, kimler enfekte olup atlattı
Türkiye için Tavsiyeler
Bunu tam anlayabilmek için 1.dalgadaki stratejilerin bizi nereye götüreceğini görmek lazım. Onun dışında;
-Bilim & yetkinlik ön plana getirilmeli
-Personel eğitilmeli, istihdam artırılmalı
-Merkezler ve testler artmalı
Yeni bir çağa mı giriyoruz?
Ekonomik olarak etkilendik çünkü;
1- Virüse kapılan insan sayısı çok fazla bu da doğrudan üretim gücünü ve alışı etkilemiş oldu.
2- İnsanlar dışarı çıkmıyor, talep azaldı
3- Belirsizlik
4- İş dünyası; tedarik zinciri
Doğru makroekonomik önlemler ve politikalarla kurtulma zamanı azaltılabilir.
-Para politikaları
-Talep ve vergileri geri tutmak
-İşçilerin işini koruyarak
Kolay bir süreç değil ama mümkün.
Küreselleşme
Dünyanın değişmemesi mümkün değil, küreselleşmenin de gerilemesi.
Küreselleşmenin pozitif ve negatif etkileri oldu;
(-) Virüsün bu denli yayılması
(+)Bilim insanlarının el ele vermesi
Buna bağlı olarak yeni demokratik kuruluşlar oluşturulmalı refah devleti sağlayabilmek ve eksiksiz sağlık sistemi kurabilmek için.
Kriz Sonrası
*En önemlisi hükümet harcama tabloları ,
*$2 Trilyon ayrılan bütçe gösteriyor ki etkisi çok daha büyük olacak,
*Kısa değil orta vadeli düşünülmeli,
*Para ve harcama politikaları değişmek durumundalar
*Tedarik zinciri desteklenmeli,
*Şirketler vergi vermemeli gibi önlemler de alınmalı,
*Sosyal mesafe politikaları 1-2 sene daha alınacak
*Küreselleşme, dış ticaret, turizm bu 1-2 sene yavaşlayacak
*Devlet-ekonomi arası ilişkiler değişecek
*Yeni yetkinlikler lazım olacak; Ekonomi, Sağlık Sistemleri vs