İki çok değerli konuşmacı DTİK aracılığyla #Koronavirüs ünün küresel ekonomiye etkilerinden bahsettiler.
Prof. Gökhan Hotamıslıgil
# Dünyanın bu kadar aciz duruma düşmesinin nedeni; 1- Yeni bir virüs 2- Bulaşma profili; hızı ve semptomları 3- İlaç yok 4- Aşı yok # Dünyaya bağlı sebepler 1- Dünyanın birbirine bu kadar bağlı oluşu 2- Problemli dönem: Amerika’da yönetim, Brexit, Avrupa’daki olaylar Bilim ve kurumlar erozyon = Dezenformasyon # Pandeminin çözülmesi kolay değil # Belirsizlik Bundan sonra ne olur, çıkarılacak dersler nelerdir? -Bilim ve yetkinlik öne çıkarılmalı -Hazırlıkların eksik olduğu görüldü -Devletlerin uzakta gördüğü tehlikelere yatırım yapmaları (iklim değişikliği gibi) pek makbul değil fakat sonuç ortada -Uluslararası iş birliği çok önemli -Halk & toplum sağlığı yatırım patlaması olası ABD Sağlık Sistemi -> Reform gerekli ama gidilir mi belirsiz.
-Sektörde maliyetler çok yüksek -Kapasite sınırlı; zaten %95 kullanılıyordu hastaneler -Kişi başına düşen yatak/doktor sayısı az -Muazzam eşitsizlik -Sağlık sisteminde ekonomik açıklık var Farklı modeller var; 1. Dalgadan sonra kontrol altına alınabilir mi yoksa daha mı kötü etkilenilir Tüm sistemlerin ayakta kalıp 2. Dalgaya hazırlık yapması gerekli.
Aşıyı bulmak neden zor?
-Yeni bir virüs -Bilmemenin getirdiği sınırlar: Virüs insanın imün sistemine verilip bunun taklit edilmesi ve daha kötü sonuçlar doğurma olasılığı -Güvenlik çalışması yapılmalı -Etkinlik çalışması yapılmalı
Sonra aşı gündeme gelmeli.
İyi haber;
-Virüsle ilgili bilgi, genetiği, protein haritası vs çok hızlı belirlendi -RNA’ya dayalı bir virüs ve buna dayalı aşı üretme teknolojileri şu an hızlı ve inovatif -Fazla sayıda ve değişik derecelerde hastalar var, sağlıklı moleküller geliştirildiğinde test edilebilir -Rekor sayıda şirket aşıya yatırım yaptı
Olasılıklar & Bitiş Senaryoları
Gerçekçi olan iki senaryoda;
1- Sağlık sistemlerinin uyum göstermesi ve virüs kaçtıkça bizim kovalamamız
2- Gündelik bir hastalık haline gelişi
Fakat sistemin tamamlanması için senelerce ölçüm yapılması gerekecek
*Serolojik test: Bağışıklık kazanmış insanları belirleme, kimler enfekte olup atlattı
Türkiye için Tavsiyeler
Bunu tam anlayabilmek için 1.dalgadaki stratejilerin bizi nereye götüreceğini görmek lazım. Onun dışında;
-Bilim & yetkinlik ön plana getirilmeli -Personel eğitilmeli, istihdam artırılmalı -Merkezler ve testler artmalı
Prof. Daron Acemoglu
Yeni bir çağa mı giriyoruz?
Ekonomik olarak etkilendik çünkü;
1- Virüse kapılan insan sayısı çok fazla bu da doğrudan üretim gücünü ve alışı etkilemiş oldu.
2- İnsanlar dışarı çıkmıyor, talep azaldı
3- Belirsizlik
4- İş dünyası; tedarik zinciri
Doğru makroekonomik önlemler ve politikalarla kurtulma zamanı azaltılabilir. -Para politikaları -Talep ve vergileri geri tutmak -İşçilerin işini koruyarak Kolay bir süreç değil ama mümkün.
Küreselleşme
Dünyanın değişmemesi mümkün değil, küreselleşmenin de gerilemesi.
Küreselleşmenin pozitif ve negatif etkileri oldu;
(-) Virüsün bu denli yayılması
(+)Bilim insanlarının el ele vermesi
Buna bağlı olarak yeni demokratik kuruluşlar oluşturulmalı refah devleti sağlayabilmek ve eksiksiz sağlık sistemi kurabilmek için.
Kriz Sonrası
*En önemlisi hükümet harcama tabloları ,
*$2 Trilyon ayrılan bütçe gösteriyor ki etkisi çok daha büyük olacak,
*Kısa değil orta vadeli düşünülmeli,
*Para ve harcama politikaları değişmek durumundalar
*Tedarik zinciri desteklenmeli,
*Şirketler vergi vermemeli gibi önlemler de alınmalı,
*Sosyal mesafe politikaları 1-2 sene daha alınacak
*Küreselleşme, dış ticaret, turizm bu 1-2 sene yavaşlayacak
*Devlet-ekonomi arası ilişkiler değişecek
*Yeni yetkinlikler lazım olacak; Ekonomi, Sağlık Sistemleri vs