İnsanlar problemleri çözmek için çok çeşitli yollar kullanırlar. Şüphesiz kullanılacak olası yollar, problemin net ya da bulanık tanımlı oluşuna göre farklılık ve çeşitlilik gösterir. Kimi durumlarda bir kaç yolu birden kullanmak da mümkün olabilir.
En sık kullanılan, en basit yollardan biri deneme yanılmadır. Deneme-yanılma, basit ve sınırlı sayıda seçenek içeren görevler için uygun bir yol olabilir. Duvarda dört priz varsa ve bir tanesi sağlamsa bu yolu deneyebilirsiniz, olası diğer yollardan daha kısa sürecektir. Ancak ya 32 priz varsa? Veya bir üçgenin iki kenar çarpımının karekökünü deneme yanılma yoluyla bulmak için kaç olasılık üretmek gerekir? Böyle durumlarda algoritma kullanmak çok daha kolay ve hızlıdır.
Algoritma, verilen bir problem için uygun oldukları ve doğru uygulandıkları sürece çözümü garantileyen problem çözme yöntemleri ya da sabit kurallardır. Dört basamaklı iki sayının çarpımını bulabilmek için çarpma kurallarından yararlanmak yeterlidir. Bütün matematik eşitlikler birer algoritmadır. Algoritmalar net problemlerde kolayca kullanılabilir. Bir kere oran hesaplamayı öğrenmişseniz, çok çeşitli durumlarda bu bilgiden yararlanarak çözüme ulaşabilirsiniz. Satranç oyununda taşların hareketleri ve karşılıklı hareketlerin sonuçlarına ilişkin temel kurallar bir algoritma olarak ele alınabilir. Ancak her durum için kullanılacak bir algoritma elbette yoktur. Bazen az ya da belirsiz bilgilere dayalı ve karmaşık görünen problemlerle karşılaşırız. Böyle durumlarda höristik yollardan yararlanmak daha uygun olur.
Höristik (sezgiye dayalı kestirimde bulunma), problemi sadeleştiren, olası işlem sayısını azaltan bazen pratik yollar bulmayı tanımlayan bir terimdir. Algoritmalarda olduğu gibi problemin doğru çözümünü garantilemez ama işe yarama olasılığı yüksektir. Buradaki anahtar, hangi probleme hangi höristik yolun uygun olduğuna doğru karar vermektir.
Tepeye tırmanma denilen bir höristik yol, yanlış olanın ya da uygun olmayanın aşamalı olarak elenmesidir. Böylece her adımda amaca biraz daha yaklaşmış olursunuz. Örneğin, çoktan seçmeli bir testte, cevabı bilmiyorsanız seçenekleri çeşitli şekillerde eleyerek (çok aykırı olan, anlamca birbirinin aynı olanlar) uygun bir tanesine karar verebilirsiniz.
Ara hedef üretme ise problemi küçük, daha kolay çözülebilir parçalara ayırmak ve her birini tek tek çözmektir. Ara hedefler her durumda problemi sadeleştirir ve çözüme ulaşmayı kolaylaştırır.
Bir diğer yol geriye doğru çalışma adıyla bilinmektedir. Eğer hedefin özelliklerini/yapısını biliyorsak bunun için neyin gerekli olduğu/geriye neyin kaldığı sorusunu sorarak verilenlere doğru geriye gideriz. Örneğin, özel bir günde giymek üzere 5 parça ürün (elbise çorap, ayakkabı, çanta, iç çamaşır) almak istiyorsunuz ve sabit bir meblağ ayırdınız. Bu durumda ilk gördüğünüz dükkândan herhangi bir tanesini almak yerine, hedef için en uygun/gerekli olan bir tanesinden başlayıp tutarını paranızdan düşmek ve alışverişe devam etmek daha uygun bir stratejidir.